استرچ مارک یا ترک پوستی (Stretch marks) خطوطی هستند که روی پوست ظاهر می‌شوند و زمانی ایجاد می‌شوند که پوست به سرعت کشیده یا منقبض می‌شود. این تغییرات ناگهانی باعث پارگی کلاژن و الاستین، که از پوست شما حمایت می‌کنند، می‌شود. با بهبود پوست، استرچ مارکها ممکن است ظاهر شوند.
دریافت مشاوره رایگان و تخفیف جشنواره
علت ترک پوستی چیست؟
عوامل مختلفی باعث ایجاد استرچ مارک یا استریا می‌شود که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- بارداری: شایع‌ترین علت استریا، کشیدگی پوست در دوران بارداری است. در دوران بارداری، استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده و روغن‌های طبیعی، به خصوص در نواحی شکم، سینه و ران، می‌تواند به کاهش احتمال ایجاد استرچ مارک کمک کند. همچنین، مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، و همچنین مصرف کافی آب، در این دوران اهمیت بیشتری دارد.
- رشد سریع: نوجوانان ممکن است در دوران بلوغ به دلیل رشد سریع اندام‌ها دچار استرچ مارک شوند.
- افزایش وزن: بالا رفتن وزن در مدت کوتاه می‌تواند باعث کشیدگی پوست و ایجاد استرچ مارک شود.
- بدنسازی: افزایش حجم عضلات در بدنسازان ممکن است باعث کشیدگی پوست و ایجاد این عارضه شود.
- مصرف داروهای کورتیکواستروئید: مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئیدی سبب نازک شدن پوست شده و احتمال ایجاد استرچ مارک را افزایش می‌دهد.
- بیماری‌های خاص: برخی بیماری‌ها مانند سندرم کوشینگ و سندرم مارفان می‌توانند باعث ایجاد استرچ مارک شوند.
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی ترک های پوستی می‌تواند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهد.
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی، به ویژه افزایش سطح کورتیزول، در ایجاد استرچ مارک نقش دارد.
- خشکی پوست: پوست خشک انعطاف پذیری کمتری دارد و بیشتر مستعد ترک خوردن است.
انواع استرچ مارک
ترک های پوستی در رنگ‌ها و بافت‌های مختلفی ظاهر می‌شوند و به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
استرچ مارکهای قرمز یا بنفش
این نوع ترک پوستی استریا روبره (Striae Rubrae) نیز نامیده می‌شود. این نوع استرچ مارکها در مراحل اولیه ایجاد می‌شوند و به رنگ قرمز، بنفش یا صورتی ظاهر می‌شوند. رنگ قرمز یا بنفش آنها به دلیل پارگی عروق خونی زیر پوست است و معمولاً با خارش و التهاب همراه هستند. این نوع استرچ مارک را راحت‌تر می‌توان درمان نمود.
استرچ مارکهای سفید یا نقره‌ای
ترک پوستی سفید یا نقره‌ای، استریا آلبا (Striae Albae) نامیده می‌شود. این نوع استریا در مراحل بعدی ایجاد می‌شوند و به رنگ سفید یا نقره‌ای ظاهر می‌شوند. رنگ سفید آنها به دلیل ترمیم پوست و جایگزینی بافت همبند با بافت اسکار است. این نوع استرچ مارک معمولاً صاف‌تر و کم‌رنگ‌تر از نوع قرمز یا بنفش است و درمان آن دشوارتر است.
علاوه بر این دو دسته اصلی، استرچ مارکها ممکن است از نظر عمق و بافت نیز متفاوت باشند. برخی از استرچ مارکها سطحی و ظریف هستند، در حالی که برخی دیگر عمیق و برجسته می‌شوند.
نکاتی در مورد انواع استرچ مارک که باید مورد توجه قرار دهید:
- رنگ استریا به مرور زمان تغییر می‌کند. استرچ مارکهای قرمز یا بنفش به تدریج محو شده و به رنگ سفید یا نقره‌ای در می‌آیند.
- درمان ترک های پوستی قرمز یا بنفش در مراحل اولیه، مؤثرتر از درمان نوع سفید یا نقره‌ای است.
ترک پوستی در چه قسمت‌هایی ایجاد می‌شود؟
استرچ مارک یا ترکهای پوستی ممکن است در هر قسمتی از بدن که پوست تحت کشیدگی یا انقباض سریع قرار می‌گیرد، ظاهر شوند. با این حال، برخی از نواحی بدن بیشتر مستعد ایجاد این ترک‌ها هستند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
- شکم، به خصوص در دوران بارداری یا پس از افزایش وزن قابل توجه.
- سینه‌ها، در دوران بلوغ، بارداری یا در صورت تغییر وزن.
- ران‌ها، به ویژه در قسمت داخلی و خارجی ران‌ها.
- باسن، به دلیل تغییرات وزن یا رشد عضلات.
- بازوها، به خصوص قسمت فوقانی بازوها.
- کمر، به ویژه در قسمت پایین آن.
این نواحی به دلیل تغییرات حجم و کشیدگی پوست، بیشتر در معرض خطر ایجاد استرچ مارک قرار دارند.
روش های پیشگیری از استرچ مارک
پیشگیری کامل از ایجاد این ترک های پوستی همیشه امکان‌پذیر نیست، به خصوص در مواردی مانند بارداری یا بلوغ که تغییرات هورمونی و فیزیکی قابل توجهی در بدن فرد رخ می‌دهد. با این حال، با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز آنها را کاهش داد یا شدت آنها را کمتر کرد. این نکات به شرح زیر هستند:
حفظ وزن متعادل
تغییرات ناگهانی وزن، چه افزایش و چه کاهش، فشار زیادی به پوست وارد می‌کند و احتمال ایجاد استرچ مارک را افزایش می‌دهد. سعی کنید وزن خود را به تدریج و به طور منظم تغییر دهید.
تغذیه مناسب
مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه ویتامین‌های C و E، زینک و پروتئین، به حفظ سلامت و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کند. مصرف کافی آب نیز برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی آن ضروری است.
مرطوب نگه داشتن پوست
استفاده منظم از مرطوب کننده‌های حاوی روغن‌های طبیعی، کره کاکائو یا هیالورونیک اسید، به حفظ رطوبت و انعطاف‌پذیری پوست کمک می‌کند. به خصوص در دوران بارداری یا زمانی که پوست شما تحت فشار است، از مرطوب‌کننده‌ها به طور مرتب استفاده کنید.
ورزش منظم
ورزش منظم به حفظ گردش خون مناسب در پوست کمک می‌کند و از خشکی و ترک خوردن آن جلوگیری می‌کند. ورزش‌هایی مانند یوگا و پیلاتس، که به انعطاف پذیری بدن کمک می‌کنند، می‌توانند مفید باشند.
استفاده از کرم‌های موضعی
برخی کرم‌های موضعی حاوی موادی مانند رتینوئیدها یا اسید هیالورونیک هستند که می‌توانند به تحریک تولید کلاژن و الاستین در پوست کمک کنند. البته، قبل از استفاده از هر کرم موضعی، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر باردار هستید یا شیر می‌دهید.
اجتناب از مصرف دخانیات
سیگار کشیدن یا مصرف هر دخانیات دیگری باعث کاهش گردش خون در پوست می‌شود و احتمال ایجاد استرچ مارک را افزایش می‌دهد.
درمان استرچ مارک
روش‌های مختلفی برای درمان استرچ مارک یا ترک پوستی وجود دارد. هدف از درمان، کاهش ظاهر و بهبود بافت استرچ مارک است. روش‌های درمانی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: روش‌های خانگی و روش‌های پزشکی. در ادامه به این تکنیک‌ها به طور مجزا اشاره می‌کنیم.
درمان های خانگی
رعایت برخی نکات در خانه به بهبود ظاهر ترک پوستی کمک می کنند؛ توجه داشته باشید که قبل از استفاده از درمان های خانگی با پزشک مشورت کنید تا از بروز هر گونه عارضه و حساسیت پیشگیری کنید. در ادامه به برخی از این روش‌های خانگی اشاره می‌کنیم.
- مرطوب‌کننده‌ها: استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های مخصوص و کرم استرچ مارک به بهبود ظاهر این مشکل کمک می‌کند. برای انتخاب مرطوب کننده مناسب با پزشک مشورت کنید.
- روغن‌های طبیعی: روغن‌هایی مانند روغن زیتون، روغن نارگیل و روغن بادام می‌توانند به نرم شدن پوست و کاهش التهاب کمک کنند.
- لایه برداری: لایه برداری ملایم پوست سلول‌های مرده پوست را از بین برده و به بهبود ظاهر این ترک های پوستی کمک می‌کند.
- ژل آلوئه ورا: آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی و ترمیم‌کننده پوست است و می‌تواند به کاهش ظاهر استرچ مارکها کمک کند.
- ماساژ: ماساژ منظم نواحی دارای استرچ مارک می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش ظاهر آنها کمک کند.
روش های پزشکی
درمان استرچ مارک با تکنیک‌های پزشکی موثرتر است. در ادامه به رایج‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.
لیزر درمانی
لیزر درمانی می‌تواند به تحریک تولید کلاژن و الاستین در پوست کمک کند و ظاهر استرچ مارکها را بهبود بخشد. انواع مختلفی از لیزر برای درمان استرچ مارک استفاده می‌شود، از جمله لیزر CO2 فرکشنال و لیزر اندولیفت. اساس کار لیزرها گرم کردن بافت‌ها و تحریک کلاژن است، آنچه در لیزرها متفاوت است عمق نفوذ پرتوهای لیزر است.
میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ با ایجاد سوراخ‌های ریز در پوست، تولید کلاژن و الاستین را تحریک می‌کند و می‌تواند ظاهر استرچ مارکها را بهبود بخشد.
درمان استرچ مارک با میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن با لایه برداری سطحی پوست، می‌تواند به بهبود رنگ و بافت استرچ مارکها کمک کند.
کرم‌های موضعی
برخی کرم‌های موضعی حاوی موادی مانند رتینوئیدها یا اسید هیالورونیک هستند که می‌توانند به تحریک تولید کلاژن و الاستین در پوست کمک کنند. کرم استرچ مارک بهتر است توسط پزشک و متناسب با نوع پوست تجویز شود.
مزوتراپی ترک پوستی
در روش مزوتراپی که برای درمان و بهبود اثر ترکهای پوستی استفاده می‌شود، مواد مخصوص درمان استریاها، از جمله ویتامین‌ها، مواد معدنی و کلاژن، به زیر پوست تزریق می‌شود. این مواد با تغذیه سلول‌های پوست و تحریک کلاژن‌سازی به بهبود ترک پوستی کمک می‌کنند.
جراحی ترک های پوستی
گاهی استریا قدیمی و دارای عمق زیادی هستند. در این موارد هیچ یک از روش‌های غیر تهاجمی موثر نخواهند بود. در این شریط روش جراحی برای درمان استرچ مارک انتخاب می‌شود. طی جراحی پوست ناحیه ترک خورده کشیده خواهد شد و با کشش آن، ترک‌ها ناپدید می‌شوند.
نکات مهم:
- درمان استرچ مارکهای قرمز یا بنفش در مراحل اولیه، مؤثرتر از درمان استرچ مارکهای سفید یا نقره‌ای است.
- قبل از استفاده از هر روش درمانی، با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
- نتایج درمان ممکن است متفاوت باشد و به نوع پوست، شدت استرچ مارکها و روش درمانی استفاده شده بستگی دارد.
کلام آخر
در این مطلب به بررسی استرچ مارک، علل ایجاد و روش‌های درمان آن پرداختیم. استرچ مارک که به آن ترک پوستی یا استریا گفته می‌شود، به روش‌های مختلف قابل درمان است. کلینیک راژین، مجهزترین کلینیک زیبایی در تهران، با بهره گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها و زیر نظر پزشک متخصص و تیم حرفه‌ای، بهترین تکنیک‌های درمان استرچ مارک را ارائه می‌دهد. اگر سوالی در مورد نحوه درمان آن در کلینیک راژین دارید، با همکاران ما در تماس باشید تا در یک جلسه مشاوره رایگان به سوالات شما پاسخ دهند.
