ترک‌های پوستی یا استریا (Striae)، یکی از شایع‌ترین مشکلات زیبایی پوست هستند که می‌توانند اعتماد به نفس افراد را تحت تأثیر قرار دهند. این خطوط فرورفته که اغلب در نواحی شکم، ران‌ها، باسن، سینه‌ها و بازوها ظاهر می‌شوند، نتیجه کشیدگی سریع و بیش از حد لایه‌های میانی پوست (درم) است. در حالی که پیشگیری همیشه بهترین راهکار است، اما پیشرفت‌های چشمگیر در علم زیبایی و پوست، امروز روش‌های درمانی مؤثر و حتی تضمینی‌ای را برای کاهش چشمگیر و بهبود ظاهر این ترک‌ها ارائه کرده‌اند. در این مقاله، به بررسی علت و انواع این عارضه پوستی پرداخته و بهترین روش‌های درمان ترک پوستی را معرفی می‌کنیم. اگر در این باره سوالی دارید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
دریافت مشاوره رایگان و تخفیف جشنواره
علت ترک پوستی چیست؟
ترک‌های پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که الیاف کلاژن و الاستین در لایه درم (لایه میانی پوست) به دلیل کشش سریع و ناگهانی پوست، پاره می‌شوند. کلاژن و الاستین پروتئین‌هایی هستند که مسئول حفظ ساختار، استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست هستند. هنگامی که پوست سریع‌تر از توانایی ترمیم و سازگاری خود کشیده می‌شود، این الیاف ساختاری آسیب می‌بینند و در نتیجه، جای آن‌ها به صورت خطوطی فرورفته و با بافت متفاوت روی سطح پوست باقی می‌ماند.
دلایل اصلی ایجاد ترک‌های پوستی عبارتند از:
- بارداری: شایع‌ترین علت، به ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم، به دلیل رشد سریع جنین و کشیدگی پوست شکم و سینه. تغییرات هورمونی نیز در این دوران نقش مهمی دارند.
- تغییرات سریع وزن: افزایش یا کاهش وزن سریع، به عنوان مثال در رژیم‌های غذایی شدید یا چاقی ناگهانی.
- رشد سریع در دوران بلوغ: جهش‌های رشدی ناگهانی در نوجوانان می‌تواند باعث ایجاد ترک در نواحی ران، باسن و سینه‌ها شود.
- بدنسازی و افزایش حجم عضلات: در ورزشکارانی که به سرعت حجم عضلانی خود را افزایش می‌دهند (مانند شانه‌ها و بازوها).
- تغییرات هورمونی و بیماری‌ها: سطوح بالای کورتیزول (هورمون استرس) می‌تواند کلاژن و الاستین را تضعیف کند. این افزایش می‌تواند ناشی از مصرف کورتیکواستروئیدها یا بیماری‌هایی مانند سندرم کوشینگ باشد.
- ژنتیک: استعداد ژنتیکی فرد نقش مهمی در احتمال بروز ترک‌های پوستی ایفا می‌کند.
انواع ترک پوستی
ترک‌های پوستی بر اساس زمان شکل‌گیری و رنگ آن‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام، رویکرد درمانی متفاوتی را می‌طلبند:
ترک‌های پوستی تازه (Striae Rubrae) – قرمز/بنفش
این ترک‌ها معمولاً در مراحل اولیه تشکیل قرار دارند. رنگ قرمز، صورتی یا بنفش آن‌ها ناشی از جریان خون در زیر پوست و فرآیند التهابی است که بدن برای ترمیم پارگی الیاف کلاژن آغاز کرده است.
این نوع ترک‌ها به دلیل وجود التهاب فعال و جریان خون، بیشترین پاسخ مثبت را به درمان‌های موضعی، لیزرهای عروقی و روش‌های تحریک‌کننده کلاژن‌سازی دارند.
ترک‌های پوستی قدیمی (Striae Albae) – سفید/نقره‌ای
پس از گذشت ماه‌ها یا سال‌ها، رگ‌های خونی در ترک‌ها منقبض شده و جریان خون کاهش می‌یابد. التهاب فروکش کرده و بافت فرورفته به رنگ سفید، نقره‌ای یا مرواریدی در می‌آید. در واقع این ترک‌ها تبدیل به نوعی اسکار یا جای زخم بالغ شده‌اند.
درمان این ترک‌ها دشوارتر است و معمولاً نیازمند روش‌های تهاجمی‌تر و چند جلسه‌ای مانند لیزرهای فرکشنال، میکرونیدلینگ عمقی و درمان‌های ترمیمی پوست برای تحریک تولید کلاژن جدید هستند.
پیشگیری از ترک پوستی
درمان ۱۰۰٪ ترک‌های پوستی به‌ویژه نوع قدیمی آن، بسیار چالش‌برانگیز است؛ از این رو، تمرکز بر پیشگیری، به ویژه در دوران‌های مستعد مانند بارداری و تغییر وزن، حیاتی است، برخی از تکنیک‌های پیشگیری به شرح زیر هستند:
- کنترل وزن آهسته و تدریجی: از نوسانات شدید وزنی خودداری کنید. در دوران بارداری، افزایش وزن را تحت نظر پزشک و به صورت کنترل شده حفظ کنید.
- آبرسانی و مرطوب‌سازی قوی پوست: استفاده روزانه و مکرر از کرم‌ها و روغن‌های مرطوب‌کننده غنی (مانند روغن نارگیل، شی باتر، ویتامین E و رتینوئیدها) بر روی نواحی مستعد. مرطوب‌کننده‌ها به حفظ انعطاف‌پذیری و کشسانی پوست کمک می‌کنند. (توجه: در دوران بارداری، استفاده از رتینوئیدها ممنوع است و باید با پزشک مشورت شود).
- رژیم غذایی غنی از کلاژن‌سازها: مصرف ویتامین C (برای تولید کلاژن)، ویتامین A (برای ترمیم پوست)، روی و سیلیکون (برای سلامت بافت همبند) را در رژیم غذایی افزایش دهید.
- نوشیدن آب کافی: هیدراته ماندن بدن و پوست، خاصیت ارتجاعی آن را بهبود می‌بخشد.
درمان ترک پوستی با میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ یا درمان القای کلاژن (CIT)، یکی از مؤثرترین و محبوب‌ترین روش‌های کلینیکی برای درمان ترک‌های پوستی است.
دستگاه میکرونیدلینگ (مانند قلم درماپن یا درمارولر) دارای سوزن‌های بسیار ریزی است که به طور کنترل شده وارد لایه درم پوست می‌شوند. این عمل باعث ایجاد هزاران میکرو آسیب سطحی و عمدی در پوست می‌گردد. بدن در پاسخ به این آسیب، فرآیند ترمیم زخم را فعال می‌کند که منجر به افزایش چشمگیر تولید کلاژن و الاستین جدید در ناحیه تحت درمان می‌شود. این کلاژن جدید به بازسازی ساختار پوست، پر کردن بافت فرورفته ترک‌ها و بهبود رنگ و بافت کلی آن‌ها کمک می‌کند. مزایای میرونیدلینگ عبارتند از:
- مناسب برای انواع پوست و رنگ‌های پوستی (برخلاف برخی لیزرها که ممکن است باعث تغییر رنگ در پوست‌های تیره شوند)
- دوره نقاهت و زمان استراحت کوتاه
- قابل استفاده با فاکتورهای رشد (مانند PRP) برای نتایج بهتر.
- مؤثر برای هر دو نوع ترک‌های تازه و قدیمی.
2. درمان ترک پوستی با میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن یک روش لایه‌برداری ملایم و غیرتهاجمی است که به طور مؤثر برای ترک‌های پوستی تازه‌تر یا کم‌عمق‌تر کاربرد دارد.
در این روش، با استفاده از دستگاهی که کریستال‌های ریز را با سرعت بالا روی سطح پوست پاشش می‌کند یا با استفاده از نوک الماس، لایه شاخی و مرده سطحی پوست (اپیدرم) برداشته می‌شود. این لایه‌برداری باعث تحریک جریان خون و فرآیند بازسازی سلولی در زیر پوست می‌شود. همچنین، حذف لایه سطحی، به محصولات موضعی و کرم‌های درمانی کمک می‌کند تا به عمق بیشتری نفوذ کنند و اثربخشی بیشتری داشته باشند.
مزایای میکرودرم ابریژن نیز به شرح زیر هستند:
- غیرتهاجمی و بدون درد.
- عدم نیاز به زمان استراحت.
- بهبود بافت و نرمی پوست.
- مؤثرتر بر روی ترک‌های تازه (قرمز) نسبت به ترک‌های سفید قدیمی.
3. درمان ترک پوستی با آر اف فرکشنال (RF)
آر اف فرکشنال (Fractional RF) یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌های موجود برای درمان ترک‌های قدیمی و مقاوم است.
دستگاه آر اف فرکشنال، انرژی امواج رادیویی (گرما) را از طریق سوزن‌های ریز (مانند میکرونیدلینگ) یا الکترودها به صورت کسری (Fractional) به عمق درم می‌رساند. گرمای کنترل شده در لایه‌های عمیق پوست، باعث انقباض کلاژن‌های موجود و تحریک شدید فرآیند نئوکلاژن‌زایی (تولید کلاژن جدید) می‌شود. این گرما بدون آسیب رساندن به لایه سطحی پوست (اپیدرم) عمل می‌کند و به طور عمقی به بازسازی و ترمیم بافت آسیب‌دیده ترک‌ها کمک می‌نماید.
مزایای مربوط به روش آر اف فرکشنال به شرح زیر هستند:
- تحریک قوی کلاژن‌سازی در عمق پوست.
- مناسب برای ترک‌های قدیمی (سفید) با عمق زیاد.
- کمک به سفت شدن و لیفتینگ پوست در ناحیه درمان.
- نتایج قابل توجه و ماندگار.
4. درمان ترک پوستی با مزوتراپی
مزوتراپی (Mesotherapy) یک روش تزریقی است که مواد مغذی، ویتامین‌ها و آمینواسیدهای حیاتی را مستقیماً به لایه میانی پوست (درم) می‌رساند.
در این روش، کوکتل‌های خاصی حاوی موادی مانند اسید هیالورونیک، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، پپتیدها و عوامل رشد، با سوزن‌های بسیار ظریف به زیر ترک‌های پوستی تزریق می‌شوند. هدف از این تزریقات، تأمین مستقیم مواد اولیه مورد نیاز برای بازسازی سلولی و تولید کلاژن و الاستین در محل آسیب‌دیده است. مزوتراپی، محیط درم را برای ترمیم بهینه و فعال شدن فیبروبلاست‌ها (سلول‌های سازنده کلاژن) آماده می‌سازد.
مزایای مزوتراپی برای درمان ترک های پوستی عبارتند از:
- تغذیه مستقیم و عمقی پوست
- ترمیم و بهبود سریع‌تر ترک‌ها (به‌ویژه ترک‌های تازه)
- قابل ترکیب با روش‌هایی مانند میکرونیدلینگ برای افزایش اثربخشی (مزونیدلینگ)
5. درمان ترک پوستی با تزریق چربی (نانوفت و میکروفت)
تزریق چربی، به ویژه در قالب نانوفت (Nanofat) و میکروفت (Microfat)، یک روش درمانی ترمیمی پیشرفته و بلندمدت برای ترک‌های پوستی قدیمی است که به دنبال بهبود ساختار زیرین و رنگ پوست هستند.
این روش شامل سه مرحله است:
- استخراج چربی: مقدار کمی چربی از ناحیه‌ای دیگر از بدن بیمار (مانند شکم یا ران) با لیپوساکشن ملایم استخراج می‌شود.
- پردازش: چربی استخراج شده برای جداسازی سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد آن (نانوفت) یا تصفیه چربی خالص (میکروفت) فرآوری می‌شود.
- تزریق: چربی تصفیه‌شده به صورت دقیق و ظریف در زیر ترک‌های پوستی و لایه‌های اطراف تزریق می‌شود.
نانوفت که غنی از سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد است، به ترمیم بافت آسیب‌دیده کمک کرده و باعث بازسازی کیفیت پوست و بهبود رنگ آن می‌شود. میکروفت نیز با ایجاد یک لایه حمایتی در زیر فرورفتگی ترک، به پر شدن ظاهری و مکانیکی آن کمک می‌کند.
تزریق چربی نیز دارای مزایایی است که به شرح زیر هستند:
- اثر ترمیمی دوگانه: هم حجم فرورفته را پر می‌کند (میکروفت) و هم کیفیت و رنگ پوست را به دلیل وجود سلول‌های بنیادی (نانوفت) بهبود می‌بخشد
- نتایج ماندگار: چربی تزریق شده، یک پرکننده طبیعی و پایدار است
- استفاده از مواد خود بدن (بدون خطر واکنش آلرژیک)
- مناسب‌ترین روش برای ترک‌های بسیار فرورفته و قدیمی
کلام آخر
ترک‌های پوستی، هرچند که یک مشکل پزشکی جدی نیستند، اما می‌توانند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی و اعتماد به نفس فرد بگذارند. همانطور که مشاهده شد، هیچ روش واحدی برای درمان تضمینی وجود ندارد، اما با ترکیب متدهای پیشرفته کلینیکی امروزی، می‌توان بهبودی چشمگیر و گاهاً در حد عالی در ظاهر آن‌ها ایجاد کرد.
انتخاب بهترین روش درمانی بستگی به عواملی چون سن ترک‌ها (قرمز یا سفید)، عمق، محل، نوع پوست و انتظارات فرد دارد. مشاوره با یک متخصص پوست یا جراح زیبایی مجرب برای تعیین یک برنامه درمانی چندمرحله‌ای و ترکیبی (به عنوان مثال، ترکیب میکرونیدلینگ و آر اف فرکشنال به همراه مزوتراپی یا تزریق چربی) کلید دستیابی به بهترین نتایج ممکن و بازگشت به پوستی صاف، یکدست و زیبا است. زمان‌بندی درمان در مراحل اولیه (ترک‌های قرمز) می‌تواند شانس موفقیت را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
برای اطلاعات بیشتر در این باره با همکاران ما در کلینیک راژین تماس بگیرید، تا در یک جلسه مشاوره رایگان به تمام سوالات شما پاسخ دهند.
